برنامه غذایی گیاه گوجه فرنگی

راسته: دو لپه ای ها
خانواده: Solonaceae
جنس: Lycopersicon
برگ: متناوب و مرکب
گل : خوشه ای و کامل
ریشه: عمیق و اصلی که در زمین های نرم تا عمق 2متر نفوذ می کند.
محصول فصل گرم(حساس به بخبندان)-به یک دوره گرمای طولانی نیاز دارد.

شرایط محیطی مورد نیاز گوجه فرنگی

نور:
گوجه فرنگی نیاز فراوانی به نور دارد، جهت کاشت و پرورش گوجه فرنگی باید در مکانی باشد که حداقل در روز 6 تا 8 ساعت نور کامل خورشید بر آن بتابد. این گیاه از مرحله کاشت تا جوانه زنی بذر نیاز به نور زیادی ندارد اما پس از جوانه زدن و سبز شدن نشاء ها باید نور بیشتری برای گیاه فراهم شود تا فرایند فتوسنتز و غذاسازی در گیاه آغاز شود. (ارتباط با ما)
دما:
دامنه دمایی مناسب برای پرورش گوجه فرنگی 10 تا 30 درجه سانتی گراد می باشد و دمای بهینه برای رشد 21 تا 24 درجه سانتی گراد می باشد. در کشت گوجه فرنگی باید از تنش های آبی و دوره های طولانی خشکی اجتناب کرد زیرا باعث ایجاد ترک هایی در میوه می گردد. دمای بالاتر از 32 درجه و دمای پایین تر از 16 درجه در زمان رسیدن میوه تولید لیکوپن را کاهش می دهد. از علائم کمبود نور و دما می توان رشد ناقص گیاه، به وجود آمدن دیروقت گل آذین، بدشکل شدن گل ها و یا تمامی گل آذین و افتادن گل ها  اشاره کرد. برای تشکیل میوه مناسب، نیاز به دمای بالا است ( چون گرده های گوجه فرنگی در شرایط دمای پایین تر از 13 درجه سانتی گراد به طور کافی جوانه نمی زنند. رنگ گیری میوه های رسیده تحت دمای بالای 16 درجه سانتی گراد صورت می گیرد. بادهای خشک ممکن است موجب ریزش گلها و بارور نشدن آنها شود.
رطوبت:
در کنار دما و نور، رطوبت نیز در تولید موثر است. خشکی طولانی که بارش ناگهانی را به دنبال داشته باشد اغلب ترکیدگی میوه ها را در پی خواهد داشت. رطوبت نسبی در دراز مدت منجر به چسبیدن گرده ها به یکدیگر شده و تاثیر منفی در لقاح داشته و در نهایت کاهش عملکرد محصول را در پی خواهد داشت. (رهروان رویش سبز)
آب:
گوجه فرنگی برای رشد و نمو مطلوب به آب فراوانی نیاز دارد. کنترل دقیق مقدار و زمان آبیاری برای برقراری تعادل بین رشد رویشی و زایشی گیاه و در نتیجه میزان باروری و کیفیت محصول گوجه فرنگی موثر خواهد بود .تنظیم نبودن دور آبیاری، بخصوص در اواخر دوره رشد گیاه و موقع رسیدن میوه منجر به بیماریهای فیزیولوژیکی در گیاه می شود. آبیاری بیش از حد منجر به زرد شدن برگ های پایینی بوته شده و ادامه ی این فرآیند باعث پوسیدگی ریشه خواهد شد. آبیاری گوجه فرنگی از شروع تشکیل میوه تا پایان دوره برداشت افزایش می یابد. چنانچه در این مرحله از رشد، خشک شده و یک مرتبه آبیاری انجام شود باعث ترک خوردن پوست میوه ها (cracking fruit) می گردد. (ارتباط با ما)
خاک:
زمین هایی برای کشت گوجه فرنگی مطلوب است که خاک نرم و زهکشی مناسبی داشته باشند. همچنین می توان با ضدعفونی، آفات موجود در خاک را از بین برد. گوجه فرنگی به خاکهای قوی و خوب که PH آن ۵/۶ باشد نیاز دارد. (ترجیحا PH بین 5.5 تا 6.8). خاک های حاصلخیز با هوموس کافی همراه با زهکش مناسب برای افزایش عملکرد مورد نیاز است.
بذر گوجه فرنگی
جهت کاشت گوجه فرنگی می توان از ارقام استاندارد (OP) و ارقام هیبرید (F1) استفاده کرد. بذر هیبرید خصوصیات مطلوب تری را نسبت به ارقام استاندارد از لحاظ باردهی و عملکرد بالا، مقاومت به برخی بیماری ها و داشتن میوه های یک شکل و یکنواخت دارا است.

تغذیه گوجه فرنگی

تهیه یک برنامه تغذیه ای مناسب جهت بالابردن عملکرد و افزایش کیفیت محصول گوجه فرنگی ملزم به شناخت مراحل رشدی این گیاه می باشد که به صورت ذیل خلاصه می شود:
مرحله اول: قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی
مرحله دوم: استقرار نشا
مرحله سوم: ابتدای فاز رشد رویشی
مرحله چهارم: گلدهی
مرحله پنجم: تشکیل میوه
مرحله ششم: برداشت
«مرحله قبل از انتقال نشاء به زمین اصلی»
شما می توانید یکی از این دو ترکیب زیر را بسته به نیاز و توصیه کودی کارشناس انتخاب نموده و مورد استفاده قرار دهید. (رهروان رویش سبز)
  •  انکسترا + وایتافری
  • هورتی گرو 10-20-30 + وایتافری
نکته: تقسیم مقدار كل کود به تعداد دفعات زیاد در طول دوره آبیاری
«اولین آب بعد از انتقال نشاء به زمین اصلی (استقرار نشا)»
  • (هورتی گرو 20 – 50 – 5 یا کورت پی کا Pk) + کورت زینک
  • هورتی گرو 20 – 50 – 5 + زتا زینک
نکته: تقسیم مقدار كل کود به تعداد دفعات زیاد در طول دوره آبیاری (ارتباط با ما)
«ابتدای فاز رشد رویشی (مراحل اولیه رشد برگی)»
کورت میکس + (هورتی گرو 20-50-5 و یا کمبی فست 10-52-10)
نکته: تقسیم مقدار كل کود به تعداد دفعات زیاد در طول دوره آبیاری
در مجموع کود (فسفربالا + میکروریزمغذی + اسیدآمینه) استفاده شود.
«قبل از گلدهی»
«بعد از بستن گل»
  • کورت کلسیم + کورت میکس + (هورتی گرو 20-20-20 و یا کمبی فست 20-20-20)
«تشکیل میوه»
  • کورت کلسیم + کورت میکس + هورتی گرو 30-5-15
  • کورت کلسیم +( کمبی فست 36-12-12 و یا کمبی فست 40-5-5 ) + کورت میکس
در این مرحله، کود کامل NPK با فرمول کود کامل پتاسیم بالا سبب افزایش سایز میوه می شود. محلول پاشی این کود به میزان مناسب در شروع میوه دهی بیش از سایر مراحل روی اندازه میوه تاثیر مثبتی دارد. استفاده از پتاسیم هم زمان و بعد از شروع باردهی به توسعه ریشه و رشد و افزایش باردهی گیاه، بزرگ شدن میوه، رسیدگی و رنگ گیری میوه کمک می‌کند. (ارتباط با ما)
نکته:
  • محلول پاشی از مرحله 2 الی 3 برگی آغاز و به فواصل زمانی 14 الی 21 روز تکرار می گردد.
  • مهمترین زمان محلولپاشی مراحل قبل از گلدهی و تشکیل اولین میوه می باشد.
  • محلول پاشی باید در چند نوبت با غلظت های مناسب تکرار گردد.

عناصر غذایی مورد نیاز گوجه فرنگی

نقش نیتروژن در رشد گوجه فرنگی:
این عنصر بر عملکرد فتوسنتز تاثیر می گذارد و رشد سبزینه ای را افزایش می دهد و بلوغ را به تاخیر می اندازد، در افزایش رشد رویشی گوجه فرنگی موثر است. مقدار مناسبی از ازت تشکیل گل و میوه را افزایش می دهد. گوجه فرنگی فرم ازت و نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد. نیترات راندمان مصرف آب را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را کاهش می دهد. استفاده از نیتروژن به فرم ازت، آمونیوم و یا نیترات در تولید بهتر گوجه فرنگی بسیار موثرتر است (گوجه فرنگی فرم ازت و نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می‌دهد). (رهروان رویش سبز)
علائم کمبود ازت در گوجه فرنگی:
  • روشن شدن رنگ برگها
  • کمرنگ شدن زردی رنگ گلبرگ گلها و زردی برگ
  • ایجاد هاله ارغوانی رنگ بر روی رگبرگ ها و دمبرگ ها
برگ های مسن در ابتدای کمبود تغییر رنگ داده و در صورت ادامه کمبود این تغییر رنگ شدت پیدا می کند و به رنگ زرد یکدست در آمده و به مرور به رنگ زرد متمایل به سفید در می آیند. برگهای جوان در نوک گیاه از رنگ سبز  به حالت تقریباً رنگ پریده درآمده، رگبرگ ها  نیز به رنگ زرد در آمده و سطح پشتی برگ ها و رگبرگ های زیرین ارغوانی رنگ می شود. در برخی مواقع برگهای پیر حالت پژمردگی به خود می گیرند (حالت مشابه کمبود رطوبت و خشکی از خود نشان می دهند). در شرایط کمبود ازت، با مصرف کودهای ازته گیاه بهبود می یابد. کمبود ازت پس از به بار نشستن بوته های گوجه فرنگی و تخلیه گیاه اتفاق می افتد. (رهروان رویش سبز)
علائم بیش بود ازت در گوجه فرنگی:
  • افزایش رشد رویشی
  • پیچیدن یا لوله ای شدن برگ
  • گلدهی زیاد و ریزش گلها
  • عدم بستن میوه ها و کاهش باردهی
  • کاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماریها
نکته: شستشو خاک باعت کاهش ازت خاک یا بستر می شود.
جهت رفع کمبود نیتروژن در گوجه فرنگی، می توانید از کودهای ازت بالا مانند سولویتا 30-10-10، هورتی گرو 10-20-30، انکسترا 5-5-30 و نیترومول استفاده نمایید. 
نقش نیتروژن در گوجه فرنگی
نقش پتاسیم در رشد گوجه فرنگی:
پتاسیم نقش موثری بر کیفیت میوه و افزایش مقاومت بوته ها نسبت به تنش های محیطی دارد. این عنصر در زمان کاشت نشاء به لحاظ کنترل رشد و جلوگیری از عوارض فیزیولوژیک میوه بسیار موثر است. نسبت پتاسیم به ازت در کنترل رشد و تنظیم باردهی بسیار مهم است. از کودهای هورتی گرو 40-5-5 و کمبی فست 36-12-12 در مراحل مختلف دوره رشدی بوته های گوجه فرنگی به صورت محلول پاشی برگی می توان استفاده نمود که باعث ایجاد مقاومت در برابر تنش های محیطی و کم آبی و جهت رنگ گیری بهتر میوه های گوجه فرنگی می شود.
علائم کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی:
  • ایجاد حالت سوختگی و رنگ زرد در حاشیه برگ ها
  • عدم یکدستی و یکنواختی در رسیدگی میوه ها
  • رنگ گیری نامناسب میوه
نکته: افزایش جذب پتاسیم منجر به عدم جذب کلسیم می شود.
جهت رفع علایم کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی می توان از کودهای کورت کا، هورتی گرو 40-5-5، هورتی گرو 30-5-15، کمبی فست 40-5-5، کمبی فست 36-12-12 و یا کمبی فست 30-5-15 می توان استفاده نمود.
نقش پتاسیم در گوجه فرنگی
نقش فسفر در رشد گوجه فرنگی:
در تغذیه گوجه فرنگی فسفر در مقادیر کمتری نسبت به ازت و پتاسیم استفاده می شود. فسفر در تولید انرژی و انتقال آن در گیاه و رشد ریشه ها، تشکیل میوه موثر است. همچنین در زمان گلدهی و تشکیل میوه نیاز گیاه به فسفر افزایش می یابد.
علائم کمبود فسفر در گوجه فرنگی:
  • ارغوانی شدن رگبرگ ها و پائین ساقه ها
  • کوتاهی بوته، رشد کم یا توقف رشد بوته
  • ایجاد هاله ارغوانی رنگ در زیر برگها، دمبرگها و ساقه ها
در زمان بیش بود فسفر بروز زردی در برگها و کمبود روی مشاهده می شود که در این حالت در ابتدا برگ های پایین پیچیده و ضعیف شده و از بین می روند. گلدهی و در نتیجه تشکیل میوه نیز کاهش می یابد.
نکته: با افزایش PH کمبود فسفر در گیاه تسریع می شود.
به منظور رفع علایم کمبود فسفر در گوجه فرنگی می توان از کودهای کورت پی، هورتی گرو 20-50-5 و کمبی فست 10-52-10 استفاده نمایید.
نقش کلسیم در رشد گوجه فرنگی:
کلسیم در خاکهای ایران که آهکی هستند به فراوانی مشاهده می شود. و این عنصر در گیاه کم تحرک بوده و انتقال یا جابجایی آن صورت نمی گیرد. عواملی نظیر، استرس و خشکی ناشی از تنظیم نبودن دور آبیاری، بالابودن رطوبت نسبی و شوری خاک و وجود منیزیم می تواند باعث کاهش غلظت کلسیم در گوجه فرنگی شود. گوجه فرنگی در اثر کمبود کلسیم دچار عارضه پوسیدگی گلگاه میوه می شود. کود کورت کلسیم ترکیبی ویژه برای رفع کمبود کلسیم و عوارض ناشی از آن است که از طریق محلول پاشی برگی قابل استفاده می باشد، این کود حاوی کلسیم و اسیدهای آمینه و مواد آلی می باشد. ترکیب دیگری که می توان از آن استفاده کرد کود اگرونوو کلسیم است، این کود حاوی درصد مناسبی از کلسیم و نیتروژن به صورت محلول می باشد. همچنین محلول پاشی کلسیم همزمان با شکوفه دهی و بعد از آن توصیه می شود.
علائم کمبود کلسیم در گوجه فرنگی:
  • ایجاد عارضه پوسیدگی گلگاه در میوه
  • مرگ جوانه انتهایی و سرشاخه ها و زردی برگ ها در این نواحی
  • نکروزه شدن برگهای پائینی
به منظور رفع علایم کمبود کلسیم در گوجه فرنگی می توان از کودهای کورت کلسیم، کورت کلسیم و بور و اگرنوو کلسیم استفاده نمایید.
نقش آهن در گوجه فرنگی  
کمبود آهن در خاکهای آهکی بسیار شایع است و به عنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید در این خاکها محسوب می شود. آهن در سنتز کلروفیل نقش دارد و از این رو کمبود آن باعث کلروز وکاهش سبزینگی و زردی برگ می شود.
علائم کمبود آهن در گوجه فرنگی:
مهمترین آن زردی برگ های جوان می باشد ولی رگبرگ ها سبز باقی می ماند. کمبود آهن در اثر بالا بودن PH محیط ریشه نیز به وجود می آید. بالا بودن بی کربنات آب آبیاری یا خاک می تواند علت دیگر این زردی باشد. عدم تهویه خاک و ریشه ها و آبیاری سنگین نیز باعث تضعیف ریشه ها و کاهش جذب آهن می گردد. مصرف خاکی آهن مثل ترکیب کلات آهن با بنیان Fe EDDHA و یا محلول پاشی با کلاتهای آهن EDTA، یا سولفات آهن می تواند مؤثر باشد. کارایی مصرف خاکی آهن بسیار بیشتر است به شرطی که PH خاک بالا نباشد.
نکته: در صورت بالا بودن منگنز نیز کمبود آهن نیز پیش می آید.
جهت رفع علایم حاصل از کمبود آهن در گوجه فرنگی می توان از کودهای حاوی آهن مانند کود کلات آهن 6% و کورت پلاس فرو استفاده نمایید.
نقش آهن در گوجه فرنگی
علایم کمبود بُر در گوجه فرنگی:
  • در ابتدا زردی برگ از نوک برگها شروع و برگ مبتلا به کمبود بور بسیار شکننده می شود.
  • برگهای جوان به حالت پژمرده در آمده، پژمردگی باعث مرگ نقاط رشد در نوک شاخساره می گردد.
  • نوک برگ ها زرد شده و در حالت شدید، به رنگ قهوه ای در آمده و سپس خشک، در نهایت رشد متوقف می شود.
  • درزمان کمبود شدید بور در گیاه باعث شکاف خوردگی میوه ها می شود.
  • لکه های کرکی قهوه ای رنگ در زیر کالیکس میوه مشاهده می شود.
نکته: کمبود بور با محلول پاشی بتا بور در گیاهان برطرف می شود.
نکته: کمبود بور باعث عدم کارایی موثر فسفر در سلول ها می شود. همچنین متابولیسم کلسیم نیز دچار مشکل خواهد شد و بالعکس.
به منظور رفع علایم کمبود بور در گیاهان می توانید از کودهای حاوی بر مانند بتا بور استفاده نمایید.
نقش بور در گوجه فرنگی
علایم کمبود روی در گوجه فرنگی:
کمبود این عنصر به صورت زردی برگی می باشد. در ابتدا برگهای جوان این حالت را نشان می دهند این تغییر رنگ در برگهای پائینی نیز مشاهده می شود. در حالت کمبود شدید روی، رگبرگ ها سبز باقی می ماند. فاصله میان گره ها کوتاه شده و  برگ ها ریز، و بوته ها حالت رزت پیدا می کند.
جهت رفع کمبود روی در گیاه می توانید از کودهای حاوی روی مانند کورت زینک، زتا زینک و بیونوو زینک استفاده نمایید.
نقش روی در گوجه فرنگی
کوددهی
به طور کلی جهت تقویت رشد گیاهچه های گوجه فرنگی در مراحل ابتدایی و مقاوم سازی آنها در برابر تنش ها و فعال نمودن گیاه و افزایش کمیت و کیفیت میوه گوجه فرنگی، کود انکسترا 5-5-30 N -Extra به همراه وایتافری محلول پاشی شود. محلول پاشی گوجه فرنگی از مرحله 2 الی 3 برگی آغاز می شود و به فواصل زمانی 14 الی 21 روز تکرار می گردد. و مهمترین زمان محلولپاشی مراحل قبل از گلدهی و تشکیل اولین میوه می باشد. محلول پاشی باید در چند نوبت با غلظت های مناسب تکرار گردد.
از کود کامل ( هورتی گرو 40-5-5) در مراحل مختلف رویش بوته های گوجه فرنگی می توان برای ایجاد مقاومت در برابر تنش های محیطی و افزایش مقاومت در برابر کم آبی و خوش رنگ نمودن میوه های گوجه فرنگی با روش محلولپاشی استفاده نمود. برای گسترش بیشتر ریشه های گوجه فرنگی در خاک و استفاده بهینه از آب و عناصر غذایی خاک از کود ارگانیک وایتافری و کورت کمپلکس از طریق آبیاری قطره ای و یا بارانی استفاده می شود. این کودها دارای هورمون های گیاهی , عصاره جلبک دریایی و اسید هیومیک و فولیک می باشند.
کودی که دارای عناصر اصلی (ازت، فسفر، پتاسیم) و عناصر ثانوی(کلسیم، گوگرد) و ریز مغذی های (آهن، روی، منگنز، مولیبدن، مس) می باشد که برای گیاهان زراعی و عملکرد های بالاتر بسیار مهم می باشد. کود کورت کلسیم ترکیبی ویژه برای رفع کمبود کلسیم و عوارض ناشی از آن است که از طریق محلولپاشی قابل استفاده می باشد. گوجه فرنگی در اثر کمبود کلسیم دچار عارضه پوسیدگی گلگاه گوجه فرنگی می شود. کورت کلسیم و کورت میکس به علت دارابودن اسیدآمینه و کلسیم و ریز مغذی ها تاثیر منحصربه فردی در تقویت گیاه دارد.
کود ارگانیک وایتافری علاوه بر دارا بودن تمام عناصر غذایی لازم و ضروری گیاه حاوی انواع اسید های امینه، جلبک دریایی و هورمون های مختلف و ویتامین های لازم برای رشد و افزایش باردهی گیاه است و نقش بسزایی در تحمل گیاه در برابر استرس هاس محیطی مانند سرما و خشکی را دارد . به خصوص که گیاهچه ها در زمان نشاکاری ممکن است با سرمای اوایل بهار یا شوک عمل نشاء کاری مواجه شوند. این کود به صورت محلولپاشی برگی مصرف می شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این قسمت نباید خالی باشد
این قسمت نباید خالی باشد
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

فهرست