کلمه “کلات” از کلمه یونانی برای “پنجه” مشتق شده است. کلات های فلزی مجموعه ای از یون فلزی متصل به یک مولکول آلی (لیگاند) مي باشند.
یونهای فلزی از مواد معدنی مهم برای گیاهان می باشند كه در مقادیر کم مورد نیاز گياهان هستند كه به همين دليل به آن ها عنوان “میکروالمنت ” داده شده است و کمبود آن ها نتايجي مانند زردی برگ، كاهش رشد و امثال اين ها را در بردارد.(رهروان رویش سبز)
تركيبات كلاته پايداري بيشتري نسبت به تركيبات غير كلاته دارند. بنابراين عناصر فلزي كلاته به طور گسترده اي در كشاورزي به عنوان كود جهت تامين آهن ، منگنز ، روي و مس براي گياه مورد استفاده قرار ميگيرند. نحوه عملكرد كلات:
اهميت كلات فلزي به اين علت است كه يون فلز را براي جذب بهتر توسط گياه آماده ميكند و باعث مي گردد بيشتر در دسترس گياه قرار گيرد. يون هاي فلزي با بار مثبت مانند روی، مس، آهن، منگنز (Zn+2 ،Mn+2 ،Cu+2 ،Fe+2) به آسانی با یونهای هیدروکسید بار منفی (OH-) واکنش می دهند كه اين واكنش باعث ميشود اين يون ها از دسترس گياه خارج شوند . يون هاي OH- به فراواني در خاك هاي قليايي و خنثي يافت مي گردند.
ليگاند ( مولكولي كه به اتم مركزي فلز متصل ميشود) يون فلزي را پوشش داده و از آن در برابر يون هاي OH- محافظت مي كند. اين تركيب مي تواند به راحتي توسط گياه جذب شده و مورد مصرف قرار گيرد . پايداري كلات ها:
قدرت اتصال شيميايي بين ليگاند و يون فلزي نوع ليگاند، نوع يون و اسيديته خاك دارد . هرچه اين اتصال قوي تر باشد يون فلزي پايداري بيشتري خواهد داشت. هر كلات نمودار پايداري مخصوص به خود را دارا ميباشد. (ارتباط با ما)
زماني كه ديگر يون هاي مثبت مانند كلسيم و منيزيم با غلظت بالا موجود باشند با يون فلزي براي اتصال به ليگاند رقابت ميكنند در اين حالت ممكن است يون فلزي با اين يون هاي مثبت جايگزين شوند كه در اين صورت كلات در رساندن يون فلزي به گياه بي اثر خواهد شد.
