مشهد – ایرنا – گیاهان دارویی افزون بر آثار درمانی، بهداشتی، مصرف اندک آب و بهره وری بسیار با ایجاد اشتغال مناسبی که دارند به عنوان گنجی نهفته در دل خاک شناخته می شوند که باید کشت و استفاده از آن ها را با برنامه ریزی و حمایت گسترش داد.
میزان تجارت بین المللی گیاهان دارویی سالانه بیش از 100 میلیارد دلار تخمین زده می شود اما ایران با وجود پیشینه هفت هزار ساله در طب سنتی و داشتن هزاران نوع گیاه دارویی آن چنان که باید نتوانسته از گنجینه غنی و ارزشمند خود در این عرصه بهره اقتصادی لازم ببرد.
حدود هفت هزار نوع گیاه دارویی در جهان شناخته شده که به احتمال زیاد تمام آنها در ایران وجود دارد اما تاکنون فقط حدود سه هزار گونه آن در کشور شناسایی شده است.
این در حالی است که سودآوری گیاهان دارویی در طب سنتی بسیار زیاد و برای مردم نیز بی ضرر و نافع است.
گیاهان دارویی در نگاه نخست شاید فقط کاربری دارویی داشته باشند اما این گیاهان دارای چهار کاربرد درمانی، بهداشتی، غذایی و صنعتی هستند. کاربردهای فراوان و سودهای کلان کشت گیاهان دارویی موجب شده است بسیاری از کشورها تلاش کنند با روی آوردن به این صنعت، اقتصاد خود را سامان دهند.
امروز اغلب داروهای مدرن، منشا گیاهی دارند و گیاهان دارویی می توانند در درمان یک بیماری ساده مانند سرماخوردگی تا بیماری های پیچیده مانند سرطان، تاثیر گذار باشند.
خراسان رضوی در میان استان های کشور گرچه با رتبه دار بودن در عرصه تولید زعفران به عنوان گل سر سبد گیاهان دارویی در تولید این محصول پیشتاز است و بیش از 90 درصد زعفران کشور را تولید می کند، اما در زمینه کشت و تولید دیگر گیاهان دارویی بدون احتساب طلای سرخ نیز جایگاه برتر کشور را دارد.
* وجود 33 درصد گیاهان دارویی کشور در خراسان رضوی
مجری طرح گیاهان دارویی در جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: اکنون 33 درصد گیاهان دارویی کشور در این استان تولید می شود.
یوسف گازران افزود: پارسال بیش از 12 هزار تن گیاهان دارویی شامل گل گاو زبان، زیره سبز، رازیانه، خاکشیر، خارشتر، نعنا فلفلی و چای ترش در بیش از 19 هزار هکتار زمین خراسان رضوی تولید شد که رقم بسیار زیادی است.
وی اظهار کرد: هدف سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، کاشت گیاهان سودآور برای کشاورزان است و گیاهان دارویی به دلیل سازگاری با اقلیم استان، باید جایگزین گیاهانی شود که نیاز زیاد به آب دارند.
او گفت: برای توسعه کشت گیاهان دارویی نشا و بذر یارانه ای، آموزش، فضای صادرات و تسهیلات ارزان قیمت به کشاورزان داده می شود.
* خراسان رضوی رتبه نخست کشت و تولید گیاهان دارویی
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: 19 هزار و 500 هکتار زمین در این استان زیر کشت گیاهان دارویی است که از لحاظ سطح زیر کشت و تولید بدون در نظر گرفتن محصول زعفران، این استان رتبه نخست کشور را دارد.
هاشم نقیبی افزود: مجموع برداشت گیاهان دارویی از این وسعت سالانه حدود 14 هزار تن محصول خشک است.
وی با اشاره به تنوع تولیدات گیاهان دارویی در خراسان رضوی، ادامه داد: زیره سبز، تخم شربتی، خاکشیر، ختمی خبازی و رازیانه مهمترین اقلام گیاهان دارویی در این استان است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: زیره با 11 هزار و 500 هکتار سطح زیر کشت و برداشت بیش از 6 تن در سال بیشترین تولید و کشت گیاهان دارویی این استان را دارد.
نقیبی افزود: کمترین میزان تولید گیاهان دارویی متعلق به عناب و سنجد است.
* کشت 20 گونه گیاه دارویی در خراسان‌رضوی
سرپرست جهاد کشاورزی خراسان رضوی هم گفت: هم اکنون بیش از 20 گونه گیاه دارویی در خراسان‌رضوی کشت می شود.
نجفقلی صالحی افزود: یکی از مهم ترین محصولاتی که در خراسان‌رضوی کشت می شود گیاهان دارویی است که در این زمینه موفقیت خوبی در این استان حاصل شده است.
وی اظهار داشت: ساز و کارهای تدوین استاندارد برای صادرات گیاهان دارویی در وزارت جهاد کشاورزی انجام می شود و خراسان رضوی به رغم ورود دیر هنگام به این حوزه هم اکنون جایگاه خوبی در این عرصه دارد.
* صدور گیاهان دارویی به 50 کشور
مدیر باغبانی جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به صادرات گیاهان دارویی خراسان رضوی به 50 کشور گفت: از جمله این کشورها می توان به فرانسه، آلمان، استرالیا، اسپانیا، ژاپن، آمریکا، سوئد، دانمارک، ایتالیا، لهستان، نیوزیلند، جمهوری چک، چین، سنگاپور، فیلیپین، مالزی، صربستان، هند، ترکیه، جمهوری آذربایجان، پاکستان و امارات اشاره کرد.
نقیبی افزود: هم اکنون پنج کارخانه در زمینه فرآوری گیاهان دارویی در خراسان رضوی فعالیت می کند که سه کارخانه از این تعداد جزو پیشرفته ترین کارخانه های کشور است.
وی اظهار داشت: بازار گیاهان دارویی تولیدی خراسان رضوی در کشورهای خارجی بسیار خوب و مورد قبول است و هم اکنون در این زمینه تمرکز بر روی تقویت فرآوری بهداشتی گیاهان دارویی است که بسیار مورد توجه کشورهای اروپایی می باشد.
وی با بیان اینکه سالانه سه هزار تن زیره از خراسان رضوی صادر می شود، توسعه کشت گیاهان دارویی در قالب توسعه گیاهان کم آب بر را از اولویت‌های این استان دانست.
* برداشت 21 تن زعفران در خراسان رضوی
سرپرست سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اهمیت و نقش زعفران در تولید و صادرات گفت: برداشت امسال محصول زعفران از مزارع این استان نسبت به پارسال 21 تن افزایش یافت.
صالحی افزود: امسال 310 تن محصول از سطح 86 هزار و 400 هکتار مزرعه زعفران برداشت شد در حالی که پارسال از سطح 84 هزار هکتار مزرعه این استان 289 تن زعفران برداشت شده بود.
وی اظهار داشت: در مجموع 144 هزار بهره بردار در حوزه کشت زعفران در این استان فعالیت دارند که به ازای هر هکتار سطح زیر کشت زعفران 200 نفرروز اشتغال و یک فرصت شغلی دائم ایجاد می شود.
وی با بیان اینکه بخش کشاورزی 28 درصد اشتغال و 30 درصد صادرات غیرنفتی استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است، گفت: می توان با برنامه ریزی بهتر این سهم را افزایش داد.
* رشد 35 درصدی صادرات زعفران
نقیبی با اشاره به ارزآوری فوق العاده محصول زعفران گفت: طی 9 ماه امسال 153 تن زعفران به ارزش 240 میلیون دلار از این استان به کشورهای مختلف صادر شده که نسبت به مدت مشابه پارسال 34.5 درصد افزایش داشته است.
وی افزود: پارسال 185 تن زعفران به ارزش 268 میلیون و 250 هزار دلار از این استان صادر شد.
وی اظهار داشت: پاییز پارسال 280 تن محصول از 84 هزار هکتار کشتزارهای زعفران خراسان رضوی برداشت شد که این مقدار در سال ماقبل آن 256 تن بود.