نقش مولیبیدن در گیاهان

موليبدن يك عنصر ريزمغذي است كه در خاك يافت ميشود و براي سنتز و فعاليت آنزيم نيترات ردوكتاز مورد نياز است.وجود اين عنصر براي فرآيند تثبيت نيتروژن توسط باكتري ريزوبيوم در ريشه حبوبات حياتي است. با توجه به اهميت موليبدن در بهينه سازي رشد گياه خوشبختانه كمبود اين عنصر در اكثر مناطق كشاورزي نسبتا نادر است.

نکات تکمیلی

مولیبدن كه در پوسته زمین و خاك‌ها به مقدار بسیار اندك وجود دارد به مقدار بسیار كمی‌نیز مورد نیاز گیاه است. مقدار مولیبدن در كرة خاكی به طور متوسط 3/2 میلی گرم دركیلوگرم برآورده شده است كه تقریبا 10 درصد آن قابل استفاده گیاهی است. جذب سطحی مولیبدن به pH خاك بستگی دارد و در pH حدود 7 یا بالاتر زیادتر است اما با پائین آمدن pH کم می‌شود. بعبارت دیگر كمبود مولیبدن بیشتر در خاك‌های اسیدی دیده می‌شود و از این جهت با دیگر عناصر كم مصرف كه كمبود آن‌ها بیشتر در خاك‌های قلیائی دیده می‌شود، تفاوت دارد. بعبارت دیگر كمبود این عنصر در خاك‌های خشك و نیمه خشك مشاهده نشده است. فسفات می‌تواند جانشین مولیبدن در سطح كلوئیدها گردد به همین دلیل كاربرد زیاد كودهای فسفری جذب مولیبدن بوسیله گیاه را افزایش می‌دهد. اما كاربرد زیاد سولفات ها اثر كاهش دهنده برجذب مولیبدن بوسیله گیاه دارد. در خاك‌هائی كه در مرز كمبود مولیبدن هستند كاربرد بیش از حد كودهای سولفات دار ممكن است موجب كمبود مولیبدن گردد. از گیاهانی كه به دادن كود مولیبدن واكنش نشان می‌دهند بقولات، خانواده كلم، گندمیان مرتعی و چند نوع سبزی هستند.
مكانیسم‌های‌ جذب‌ و انتقال مولیبدن در گیاهان : ‌
مولیبدن به صورت مولیبدات جذب گیاه می‌شود. سولفات با مولیبدات رقابت می‌كند و جذب آن را كاهش می‌دهد، اما فسفات در كوتاه مدت جذب مولیبدن را افزایش می‌دهد. با توجه به این دو پدیده، مولیبدن ظاهرا به صورت فعال جذب می‌شود اما دلیل قانع كننده ای در این مورد وجود ندارد. در باره چگونگی انتقال مولیبدن در گیاه اطلاعات زیادی در دست نیست. احتمال دارد انتقال آن در آوندهای چوبی به صورت مولیبدات یا كمپلكس با اسیدهای آمینه و مواد قندی انجام گیرد. از سوی دیگر، قدرت جابجائی مولیبدن در گیاه نسبتاً خوب است و به همین دلیل این عنصر بیشتر در آوندهای آبكشی و سلول‌های پارانشیمی‌متمركز می‌شود. به علت ناچیز بودن مقدار مولیبدن قابل جذب در خاك، غلظت آن معمولاً در بافت‌های گیاهی كم است. اما برخلاف دیگر عناصر كم مصرف، زیادی جذب مولیبدن فقط در صورتی در گیاه ایجاد مسمومیت می‌كند كه غلظتش چند صد برابر غلظت معمولی باشد.

علائم کمبود مولیبدن در گیاه

کمبود مولیبدن علائمی شبیه کمبود ازت و آهن تولید می کند و در بعضی گیاهان مانند خانواده چلیپاییان لکه های ابلقی زرد در حاشیه پیدا می شود که به تدریج به طرف رگبرگ میانی پیش می رود. لکه های پیر معمولا” می خشکند. زیادی مولیبدن ممکن است باعث سمیت در گیاه شود.

فهرست