برنامه تغذیه ای سیب زمینی

مقدمه:
گیـاه سـیب زمینـی (Solanum tuberosum L.) از خـانواده Solanacaea و جـنس Solanum مـی باشـد. سیب زمینی جزء مهمترین محصولات زراعی دنیا می باشد و بعد از ذرت، گندم و برنج چهارمین محصول از نظر تولید در سطح جهان است. این محصول در ایران بیشترین میزان تولید را بعد از گندم، نیشکر، گوجه فرنگی و یونجه به خود اختصاص می دهد. این گیاه از نظر گلدهی روز بلند و از لحاظ غده دهی روز کوتاه محسوب می شود. سیب زمینی جزو محصولاتی است که کشاورز موفق حتما می بایست اطلاعات کافی در فنولوژی، دوره رشد، شرایط کاشت، وضعیت خاک و اقلیم، آفات و بیماری های گیاهی و همچنین تغذیه سیب زمینی داشته باشد. هر یک از این عوامل اگر نادیده گرفته شود، خسارت بسیاری به تولید وارد می کند.
خاك مناسب کشت سیب زمینی:
سیب زمینی در اکثر خاک ها، بویژه در خاک های سرشار از مواد آلی و بافت متوسط تا سبک رشد مناسبی دارد. خاک های سبک تا متوسط ظرفیت نگهداری آب کمی دارند، اما بهتر گرم می شوند و برداشت محصول در آنها آسانتر است. خاک های با بافت شنی لومی با داشتن ماده آلی برای سیب زمینی خاکی ایدهآل محسوب می شود. زیرا این خاک ها نفوذپذیری بهتری داشته و گسترش بیماری در آنها کمتر است. خاک های نیمه سنگین و سنگین نگهداری آب بیشتری داشته و بروز بیماری های قارچی و باکتریایی در این خاک ها بیشتر است.
سیب زمینی حساسیت بالایی به PH خاک ندارد. ولی PH مناسب برای رشد آن در محدود 5/5 تا 7 می باشد. همچنین در PH های کمتر از 8/4 رشد سیب زمینی به شدت آسیب می بیند. خاک های قلیایی کیفیت ظاهری سیب زمینی را بشدت کاهش می دهد.  همچنین سیب زمینی به مقادیر بالای کلر در خاک یا آب آبیاری حساس می باشد. آسیب کلر به سیب زمینی با سوختگی نوک و حاشیه برگ ها نمایان می شود. در این شرایط رشد به شدت کاهش می یابد و کیفیت محصول کم می شود.
نیاز آبی و آبیاری سیب زمینی:
سیب زمینی از گیاهان حساس به خشکی محسوب می شود. کمبود رطوبت خاک سبب کاهش بیش از حد در عملکرد می گردد. تغییرات شدید رطوبت خاک می تواند موجب بد شکل شدن و غیر یکنواختی رشد غدد گردد. همچنین افزایش رطوبت خاک موجب شسته شدن عناصر غذایی و سموم شیمیایی به اعماق خاک، توسعه بیماری ها و کاهش درصد ماده خشک غده می شود. میزان حساسیت مراحل مختلف نمو گیاه سیب زمینی به تنش رطوبتی یکسان نیست. گیاه در مرحله جوانه زنی و سبز شدن حساسیت زیادی به کمبود رطوبت خاک ندارد، اما خشکی می تواند سرعت سبز شدن را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. سیب زمینی در مرحله رشد رویشی و دوران رسیدگی به تنش رطوبتی چندان حساس نیست.
تعداد دفعات آبیاری زراعت سیب زمینی در مناطق مختلف و انواع خاک و واریته های مختلف متفاوت است و به این دلیل که در ماه های خشک سال این گیاه غده می بندد، تعداد دفعات آبیاری هر بار به مقدار کم و دفعات بیشتر بسیار مفیدتر است. بهتر است که آبیاری در زمینهای سبک و شنی در دفعات بیشتر و با مقدار کم و در خاکهای سنگین به مقدار متوسط و در دفعات کمتری صورت گیرد. باید دقت شود که در زمین های سنگین آب پای بوته توقف نداشته باشد، به این خاطر که موجب گسترش بیماری های قارچی و باکتریایی می شود.  
توصیه کودی سیب زمینی:
سیب زمینی جزء محصولات با نیاز بالا به عناصر غذایی می باشد. اگر عناصر غذایی به موقع تامین نشود یا خاک مورد استفاده مقدار کافی از این عناصر را نداشته باشد، عملکرد محصول کاهش می یابد و کیفیت محصول کم می شود. به جهت اینکه توصیه کودی مناسب ارائه شود، باید از روش مناسب استفاده کرد و توان حاصلخیزی خاک را بررسی کرد. متداولترین روش جهت تشخیص و تعیین میزان عناصرغذایی مورد نیاز خاک، آزمایش خاک و برگ می باشد. همچنین باید به این نکته توجه داشته باشیم که مصرف کود زمانی بیشترین تاثیر را دارد که گیاه و خاک توانایی جذب آن را داشته باشند.
اهمیت کود نیتروژن در گیاه سیب زمینی:
سیب زمینی دارای سیستم ریشه سطحی است و ریشه هایش حداکثر در 40 سانتیمتری سطح خاک گسترش دارد. استفاده از کودهای حاوی نیتروژن در محل غده بهترین و موثرترین روش برای مصرف کود می باشد. عنصر نیتروژن بیشترین میزان جذب را در گیاه سیب زمینی دارد. در سیب زمینی های زودرس مقدار کودهای نیتروژنی کمتر و در ارقام دیررس مقدار کود نیتروژن بیشتری مورد نیاز است. گیاه سیب زمینی در اوایل دوره رشدی به نیتروژن بیشتری نیاز دارد. به این منظور توصیه می کنیم از کودهای حاوی نیتروژن شرکت رهروان رویش سبز مانند انکسترا 5-5-30، هورتی گرو 10-20-30، سولویتا 10-10-30 و نیترومول استفاده نمایید.
کمبود نیتروژن در خاکهای سبک با مواد آلی کم، PH بالا و همچنین بارندگی زیاد دیده می شود. کمبود ازت در  گیاه سیب زمینی موجب تولید گیاهانی با رنگ سبز روشن و یا رنگ پریده مایل به زرد با اندام هوایی کوچک با برگ های نامناسب و بلوغ زودرس و عملکرد پایین می گردد. عنصر نیتروژن از عناصر متحرک در گیاه محسوب می شود، به این دلیل علائم کمبود آن ابتدا از برگهای پایین و مسن گیاه شروع شده و با افزایش شدت کمبود این علائم در برگ های جوانتر نیز دیده می شود.
 همچنین باید توجه داشته باشید که مصرف بیش از اندازه نیتروژن باعث کاهش رشد ریشه می شود و به لوله ای شدن برگها منجر می شود. مصرف بیش از حد آن در زمان غده بندی ممکن است شروع غده بندی و رشد آنها را به تاخیر اندازد. به طور کلی استفاده از کودهای حاوی نیتروژن پس از گلدهی می بایست با دقت  کامل انجام شود خصوصا کوددهی بعد از پر شدن غده های سیب زمینی صورت نگیرد تا تعادل بین رشد غده و شاخ و برگ به منظور داشتن عملکرد زیاد و با کیفیت ایجاد شود. همچنین مصرف بیش از حد نیتروژن در اواخر رشد باعث کاهش کیفیت غده و کوچکتر شدن سیب زمینی می شود.
اهمیت کود فسفر در گیاه سیب زمینی:
فسفر برای توسعه اولیه ریشه و اندام هوایی گیاه ضروری است و انرژی کافی را برای فرایندهای جذب و انتقال سایر عناصر غذایی فراهم می کند. زمان تشکیل غده، کوددهی با ترکیبات فسفر بالا به منظور افزایش تعداد غده سیب زمینی بسیار ضروری می باشد. و بعد از آن در مرحله پر شدن غده های سیب زمینی برای تشکیل، انتقال و ذخیره نیتروژن مورد نیاز است و بلوغ غده را سریعتر می کند. یکی از مهمترین عناصر در افزایش تعداد غده سیب زمینی فسفر می باشد. در شرایط کمبود فسفر تعداد غده ها کم و اندازه آنها کوچک می شود.
همچنین برگهای پیر و قدیمی رشدشان کمتر شده و رنگ آنها به سبز تیره تا ارغوانی تغییر می یابد.  از آنجایی که فسفر در افزایش تعداد غده سیب زمینی و پر شدن آن بسیار موثر است در مرحله تشکیل غده و پرشدن غده های سیب زمینی باید فسفر به مقدار کافی در اختیار گیاه قرار گیرد تا تعداد کافی غده تشکیل شود و هم غده ها به مقدار کافی رشد کنند و درشت شوند. به این منظور پیشنهاد می شود از کودهای کامل حاوی فسفر شرکت رهروان رویش سبز مانند هورتی گرو 20-50-5، کمبی فست 10-52-10 و همچنین کود مایع حاوی فسفر کورت پی استفاده نمایید.
اهمیت کود پتاسیم در گیاه سیب زمینی:
کود حاوی پتاسیم نقش عمده ای در عملکرد، اندازه غده و کیفیت سیب زمینی دارد. این عنصر برای تنظیم غلظت عناصر غذایی در داخل گیاه و تنظیم روزنه ها ضروری است. مصرف مقادیر مناسب پتاسیم موجب جلوگیری از ایجاد بیماری لکه سیاه و ترکیدگی غده می شود. در صورت مصرف بیش از اندازه پتاسیم، به دلیل جذب بیشتر آب، وزن مخصوص ظاهری غده را کاهش می دهد. اگر میزان پتاسیم خاک کم باشد گیاه زودتر از معمول از بین خواهد رفت و به محصول خسارت وارد می کند. کمبود پتاسیم  در سیب زمینی موجب سوختگی حاشیه بر گهای پیر، پیری قبل از بلوغ برگها، عملکرد کم و کیفیت نامطلوب غده می شود و توانایی انبارمانی غدهها را بشدت کاهش می دهد. به این منظور ما به شما کودهای کامل (ان پی کا) حاوی پتاسیم شرکت رهروان رویش سبز از جمله کود کمبی فست 40-5-5، هورتی گرو 40-5-5 و کود مایع کورت کا را در زمان تورم غده ها توصیه می شود.
اهمیت کود گوگرد در گیاه سیب زمینی:
گوگرد از عناصر اصلی ضروری برای رشد گیاه می باشد که در سنتز پروتئین دخالت دارد و قسمتی از برخی اسیدهای آمینه از جمله میتونین و سیستئین را تشکیل می دهد. این عنصر ابتلا به بیماری در گیاهان را کاهش می دهد و در تنظیم و ساخت قند، نشاسته و همی سلولز موثر است. بیشتر خاک های کشورمان ایران دارای گوگرد کافی می باشند هر چند بعضی از خاک های شنی با مواد آلی کم ممکن است نیاز به مصرف گوگرد داشته باشند. مصرف کودهای حاوی گوگرد ممکن است بتواند در کنترل بیماری اسکب سیب زمینی موثر باشد در صورتی که شرایط مناسب در خاک برای اکسیداسیون گوگرد و اثرگذاری آن بر اسیدیته خاک فراهم گردد.
اهمیت کود حاوی عناصر ریز مغذی در گیاه سیب زمینی:
خاک های مزارع سیب زمینی کشورمان ایران به علت شرایط قلیایی و عدم اجرای تناوب های زراعی مناسب با کمبود برخی عناصر ریزمغذی مواجه است. عناصر کم مصرف در مقادیر بسیار کم برای تغذیه گیاه ضروری است عناصر ریزمغذی شامل بور، مس، آهن، منگنز، مولیبدن و روی می باشد. به این منظور جهت جلوگیری از علایم کمبود عناصر ریزمغذی ما به شما کودهای کورت میکس و هورتی میکرو2 را پیشنهاد می کنیم که می توانید به صورت محلول پاشی استفاده نمود.
همچنین قابل ذکر است که خاک اکثر نقاط ایران دچار کمبود عناصر کم مصرف می باشد و حداقل 60 درصد از اراضی دچار کمبود آهن، روی و بور می باشد. کمبود آهن بیشتر در خاکهای آهکی که میزان اسیدیته بالاتر از 7 و یا 8 دارند دیده می شود، به این منظور توصیه می شود از کودهای حاوی آهن شرکت رهروان رویش سبز مانند کورت پلاس فرو و کلات آهن سونار استفاده نمایید.
در اثر کمبود روی در گیاه سیب زمینی، برگهای جوان سیب زمینی، فنجانی شکل می شود. به طور کلی کمبود روی مستقیما بر روی رشد برگ تاثیر گذاشته، برگ ها ضخیم و شکننده شده و در نهایت از پوشش شاخ و برگ بوته کاهش می یابد. همچنین عنصر روی یکی از عناصر مهم در سیب زمینی است و  یکی از اثرات مهم استفاده از کودهای حاوی روی حفظ گیاه در شرایط تنش کمبود آب و تنش های زیستی و غیر زیستی دیگر می باشد. یکی از آسیب های تنش کمبود آب افزایش نشت غشای پلاسمایی سلول های ریشه است که این افزایش در شرایط کمبود روی تشدید می شود. کمبود روی علاوه بر کمیت، کیفیت گیاه را نیز تحت تاثیر قرار می دهد.  به این منظور جهت جلوگیری از این عارضه پیشنهاد می شود از کودهای حاوی روی شرکت رهروان رویش سبز مانند کورت زینک، زتا زینک و بینوو زینک استفاده نمایید.
 در رابطه با علایم کمبود بور در سیب زمینی موجب آبکی و بی مزه شدن سیب زمینی و کاهش کیفیت آن می شود، غده ها کوچک مانده، برگها ضخیم شده حاشیه آنها به سمت بالا بر می گردد. به این منظور می توانید از کودهای حاوی بور مانند بتا بور استفاده نمایید. کمبود کلسیم در گیاه سیب زمینی نیز موجب زردی و پیچیده شدن برگچه ها در برگ های بالایی می شود. سوختگی نوک برگ، زردی کم برگهای جدید و کاهش خاصیت انبارداری غده ها از دیگر علایم کمبود کلسیم است. در صورت مواجه شدن با علایم کمبود کلسیم می توانید از کودهای حاوی کلسیم شرکت رهروان رویش سبز مانند کورت کلسیم، کورت کلسیم و بور و اگرونوو کلسیم استفاده نمایید.

1 دیدگاه. همین الان خارج شوید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این قسمت نباید خالی باشد
این قسمت نباید خالی باشد
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.
شما برای ادامه باید با شرایط موافقت کنید

فهرست